Καλάθι
Δεν υπάρχουν άλλα προϊόντα στο καλάθι σας
Ελαιώνας Ιεράς Μονής Παντοκράτορος
Μοναστηριακός ελαιώνας: Ζωντανός και εύγλωτος μάρτυρας των κόπων και του αγώνα των κτητόρων
Ελαιώνες του Αγίου Όρους
Η ζωή των μοναχών ονομάζεται αγγελική διότι μιμείται τους αγγέλους, είναι η ζωή της προσευχής, της ενατενίσεως του Θεού και της συνομιλίας με τον Δημιουργό και Πατέρα. Είναι η απερίσπαστη και ατάραχη ζωή, η διαρκής ευχαριστία και δοξολογία του Θεού. Παράλληλα όμως, η ζωή των μοναχών είναι ζωή κοινωνίας και σχέσεων με τους ανθρώπους αλλά και με το φυσικό περιβάλλον. Το Άγιο Όρος είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού του συνδυασμού. Ο υλικός κόσμος συμπλέκεται με τον πνευματικό δίχως αντιπαλότητα.
Ο ελαιώνας στο Άγιον Όρος αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά και ιστορικά στοιχεία της μοναστικής παράδοσης, με τις ρίζες του να ανάγονται στους πρώτους αιώνες της μοναστικής ζωής στην περιοχή. Από την ίδρυση των πρώτων μοναστηριών, η ελιά και το ελαιόλαδο κατείχαν κεντρική θέση στην καθημερινή ζωή των μοναχών, τόσο για τη διατροφή τους όσο και για τις λατρευτικές και πρακτικές τους ανάγκες, λόγος για τον οποίο ο ελαιώνας είναι στενά συνδεδεμένος με την παράδοση του τόπου.
Στους ελαιώνες του Αγίου Όρους, οι μοναχοί καλλιεργούν αιωνόβια δέντρα που έχουν παραμείνει αναλλοίωτα από την πάροδο των αιώνων. Αυτά τα ελαιόδεντρα, που στέκονται αγέρωχα στον ιερό χώρο του Όρους, προσφέρουν τον πολύτιμο καρπό τους στους μοναχούς, οι οποίοι τον συλλέγουν με ιδιαίτερη φροντίδα και σεβασμό προς τη φύση.
Συγκομιδή της ελιάς
Η συγκομιδή των ελιών γίνεται κάθε φθινόπωρο, όταν οι ελιές ωριμάσουν και είναι έτοιμες να δώσουν το πολύτιμο έλαιό τους. Η διαδικασία αυτή είναι κοπιώδης και απαιτεί υπομονή και ευλάβεια, καθώς οι μοναχοί μαζεύουν τις ελιές με το χέρι, αποφεύγοντας τη χρήση μηχανικών μέσων που θα μπορούσαν να καταστρέψουν τον καρπό ή το δέντρο.
Η καλλιέργεια των ελαιόδεντρων στο Άγιον Όρος γίνεται με παραδοσιακές μεθόδους, ακολουθώντας τη γνώση που έχει μεταδοθεί από γενιά σε γενιά μοναχών. Οι μοναχοί αποφεύγουν τη χρήση χημικών λιπασμάτων ή φυτοφαρμάκων, προτιμώντας φυσικές μεθόδους καλλιέργειας που σέβονται τη γη και τη φύση. Το αποτέλεσμα είναι ένα αγνό και καθαρό προϊόν, που αποτυπώνει την ευλογία του τόπου και την αγάπη των μοναχών για το περιβάλλον. Αφού ολοκληρωθεί η συγκομιδή, οι ελιές μεταφέρονται στο ελαιοτριβείο του μοναστηριού, όπου γίνεται η παραγωγή του παρθένου ελαιολάδου.
Η διαδικασία της έκθλιψης των ελιών γίνεται προσεκτικά και ακολουθώντας παραδοσιακές μεθόδους, έτσι ώστε το ελαιόλαδο να διατηρήσει όλα τα θρεπτικά συστατικά του και την αγνή γεύση του. Το ελαιόλαδο που παράγεται στα μοναστήρια του Αγίου Όρους είναι γνωστό για την εξαιρετική του ποιότητα και χαρακτηρίζεται από το πλούσιο άρωμα και τη φρουτώδη γεύση του. Αυτό το παρθένο ελαιόλαδο αποτελεί βασικό στοιχείο της μοναστηριακής διατροφής, χρησιμοποιείται καθημερινά στα μαγειρέματα, αλλά και ως ευλογία για τους προσκυνητές που επισκέπτονται το Άγιον Όρος.
Σημασία του ελαιολάδου
Η σημασία του ελαιολάδου δεν περιορίζεται μόνο στη διατροφή. Οι μοναχοί το χρησιμοποιούν και σε διάφορες άλλες πτυχές της μοναστικής ζωής. Το ελαιόλαδο έχει ιδιαίτερη θέση στις λατρευτικές τελετές, καθώς αποτελεί βασικό στοιχείο του μυστηρίου του Ευχελαίου και άλλων εκκλησιαστικών πρακτικών. Επιπλέον, οι μοναχοί παρασκευάζουν αλοιφές και φυσικά καλλυντικά με βάση το ελαιόλαδο, τα οποία χρησιμοποιούνται για την περιποίηση του δέρματος και την ανακούφιση από διάφορες παθήσεις.
Η παραγωγή του ελαιολάδου στο Άγιον Όρος δεν είναι μόνο ένας τρόπος για να καλύψουν τις ανάγκες των μοναστηριών, αλλά και μια μορφή πνευματικής εργασίας. Η φροντίδα των ελαιώνων αποτελεί μέρος της καθημερινής άσκησης των μοναχών, καθώς συνδέεται με την έννοια της ταπεινότητας και της αγάπης για τη φύση. Οι μοναχοί βλέπουν τη γη ως δώρο του Θεού, το οποίο πρέπει να φροντίζουν και να διαχειρίζονται με σεβασμό και σύνεση.
Το παρθένο ελαιόλαδο του Αγίου Όρους έχει κερδίσει αναγνώριση για την ποιότητά του και προσφέρεται ως δώρο στους προσκυνητές, ενώ ταυτόχρονα χρησιμοποιείται για την υποστήριξη των μοναστηριών. Αποτελεί σύμβολο της ευλογημένης ζωής των μοναχών, οι οποίοι συνεχίζουν να καλλιεργούν και να παράγουν ελαιόλαδο με τον ίδιο τρόπο που έκαναν οι προκάτοχοί τους αιώνες πριν.
Σε αυτόν τον ιερό τόπο, η ελιά δεν είναι απλώς ένα δέντρο. Είναι ένας ζωντανός σύνδεσμος μεταξύ της φύσης, της παράδοσης και της πνευματικότητας. Οι ελαιώνες του Αγίου Όρους συμβολίζουν την αυτάρκεια και την ευλογία της γης, προσφέροντας στους μοναχούς τον καρπό της πίστης και της εργασίας τους, ένα αγαθό που διατηρεί την αξία του μέσα στους αιώνες.
Κτητορικός ελαιώνας της Μονής
Ο κτητορικός ελαιώνας, ο οποίος περιβάλλει την Μονή Παντοκράτορος, είναι ζωντανός και εύγλωττος μάρτυρας των κόπων και του αγώνα των κτητόρων και των μετέπειτα μοναχών να διασφαλίσουν στην Μονή την δυνατότητα και τα υλικά μέσα για την επιβίωσή της. Σε εμάς απομένει η ευθύνη για την συντήρηση αυτού του οποίου οι προηγούμενες γενεές μας κληροδότησαν, η αναγέννηση και ο ανακαινισμός του, ο συνδυασμός της παραδοσιακής καλλιέργειας με την καινοτομία και με τον σεβασμό του φυσικού περιβάλλοντος.
Αναμόρφωση του παλαιού ελαιώνα
Το 2020 ξεκίνησε η αναμόρφωση του παλαιού ελαιώνα με την κοπή και τον καθαρισμό όλων των περιοχών γύρω από την Μονή, οι οποίες αποτελούσαν τον κτητορικό ελαιώνα. Μέσα σε 2 χρόνια τα κτητορικά ελαιόδενδρα πήραν πάλι ζωή, αφού μετά τον καθαρισμό είδαν το φως του ηλίου. Τα περίπου 2000 κτητορικά ελαιόδενδρα που αποκαλύφθηκαν, παρέμεναν μέσα σε ένα δάσος, το οποίο είχε δημιουργηθεί μετά την εγκατάλειψή τους περίπου 70 - 100 χρόνια πριν. Με την αδιάκοπη φροντίδα και τον προσωπικό κόπο των πατέρων, αλλά και ειδικών επιστημόνων, πλέον τα κτητορικά ελαιόδενδρα έχουν ήδη επανέλθει στο 70-80 % της παλαιάς τους καρποφορίας. Οι τοποθεσίες όπου μετά τον καθαρισμό έμειναν κενές, γεμίζουν με την δενδροφύτευση πολλών διαφόρων ποικιλιών νέων ελαιοδένδρων.
Η καλλιέργεια του ελαιώνα της Μονής είναι βιολογική, αφού ήδη πήρε την πιστοποίηση από τον σημαντικότερο οργανισμό ελέγχου και πιστοποίησης βιολογικών προϊόντων την ΔΗΩ. Επίσης άξιο αναφοράς είναι και το ασημένιο βραβείο ποιότητας που έλαβε το λάδι της Μονής στον Διεθνή Διαγωνισμό Ελαιολάδου του Λονδίνου για το 2023.
Με την Χάρη της Παναγίας, της Γερόντισσας αυτού του αγιασμένου τόπου, η προσπάθεια θα συνεχιστεί μέχρις ότου το παλαιό δάσος που περιέβαλε τα περίχωρα της Μονής θα μεταμορφωθεί σε έναν ελαιώνα αντάξιο του κτητορικού, ο οποίος και θα είναι ένα κληροδότημα για τις επόμενες γενεές.
